Na Uy là một đất nước châu Âu được rất nhiều người ưa chuộng và lựa chọn làm điểm đến. Do đó, việc sinh sống ở Na Uy như thế nào và Na Uy nói tiếng gì là vấn đề được rất nhiều người quan tâm hiện nay. Cùng tìm hiểu về Na Uy trong bài viết dưới đây.
Tổng quan về Na Uy
Tên gọi đất nước
Na Uy có tên gọi đầy đủ là Vương Quốc Na Uy (The Kingdom of Norway) là một đất nước chế độ quân chủ lập hiến. Tên gọi của đất nước xuất phát từ các ngôn ngữ Bắc Germanic và còn có nghĩa là “con đường dẫn về hướng Bắc”, theo Tiếng Bắc Âu cổ thì Na Uy có tên là Nóregr, theo Tiếng Anglo – Saxon còn gọi là Norbweg, theo Tiếng La tinh thời Trung Cổ gọi là Northvegia.
Thủ đô Na Uy
Thủ đô của Na Uy có tên gọi là Oslo, đây là một thành phố lớn lớn nằm ở bờ phía Đông Nam của Na Uy được mệnh danh chính là thành phố có mức chi phí sinh hoạt đắt nhất trên thế giới. Oslo còn có thể được biết tới là thành phố của các Viện Bảo tàng bởi vì tại đây có tới hơn 100 Viện Bảo tàng, nối tiếng nhất với Viện Bảo tàng Munch – nơi trưng bày hàng ngàn tác phẩm của cố danh họa danh tiếng của Na Uy Edvard Munchs (1864 – 1944). Tại đây hiện đang có 1.100 bức tranh,4.500 bức ký họa, 18.000 bản in, 6 bức tượng và có nhiều tài liệu quan trọng
Vị trí địa lý
Na Uy nằm ở trên bán đảo Scandinave về phía Tây Bắc Châu Âu, giáp với bờ Biển Bắc về phía Tây và phía Nam, giáp với Thụy Điển về bờ phía Đông, giáp với Phần Lan và Nga về phía Bắc.
Na Uy có tổng diện tích tất cả là 323.802 km2, đa phần lãnh thổ là núi non và có đất cao có diện tích là 304.282 km2, nước biển là phần có diện tích 19.520 km2. Với đường bờ biển dài dọc theo về phía Bắc Đại Tây Dương, có vịnh hẹp với rãnh sâu cắt vào trong đất liền của biển sau sự kết thúc của thời kỳ băng hà.
Vịnh Geirangerfiord là một vịnh hẹp ở các vùng Sunnmore thuộc vùng cực Nam, đây chính là vùng vịnh nổi tiếng tại Na Uy và là vịnh đẹp nhất trên thế giới. Vịnh dài nhất tại nơi đây có tên Sognefiorden, ngoài ra thì chúng ta còn có thêm nhiều sông băng và thác nước.
Đất đai chủ yếu đều là đá granite cứng và đá gneiss, đá acđoa và đá vôi cũng thường được thấy, bên cạnh đó ở những khu vực có độ cao khá thấp thường có trầm tích biển. Tại Bắc Cực, Vương quốc Na Uy là nơi bao gồm các lãnh thổ của các quần đảo Svalbard và Jan Mayen.
Khí hậu Na Uy
Na Uy là nơi có khí hậu ôn hòa nhờ có dòng hải lưu nóng dọc bờ biển cùng với lượng mưa lớn. Nhiệt độ trung bình vào mùa hè là khoảng 15 độ C, vào mùa đông là -5 độ C. Tại Lục địa đang có bốn mùa riêng biệt, mùa đông lạnh và ít mưa ở trong đất liền.
Với khí hậu kiểu ôn hòa như vậy, hàng năm Na Uy đón hàng triệu lượt du khách đến từ các nước trên thế giới. Mùa xuân là lúc thời tiết khá ấm áp với sự nở rộ của hai loài quốc hoa của Na Uy là loài hoa Thạch Thảo (Calluna Vulgaris), hoa Tai hùm (Saxifraga Cotyledon). Mùa hè chính là thời gian mở cửa các Viện Bảo tàng thâu đêm cùng với giá phòng khách sạn giảm nhiều. Mùa Thu cùng với nắng dịu và phong cảnh hữu tình. Mùa đông khá lạnh và có tuyết, hấp dẫn du khách với một môn thể thao trượt tuyết.
Con người Na Uy
Theo như thống kê dân số Na Uy vào năm 2013 có hơn 5 triệu người dân hiện đang sinh sống tại quốc gia này. Na Uy có mật độ dân cư thấp đang đứng thứ 2 của Châu Âu, phần lớn dân số chính là người Na Uy chiếm 86.9%, người nhập cư chiếm 13.1%.
Theo một cuộc điều tra của báo Ecomist tại Anh, điều tra tại khoảng 121 quốc gia và có đánh giá Na Uy là một đất nước có cuộc sống an bình nhất thế giới. Người Na Uy cũng rất hiền hậu và mến khách.
Tôn giáo Na Uy
Vương quốc Na Uy chính là một quốc gia theo chế độ quân chủ lập hiến với một chính phủ theo các hệ thống nghị viện. Người Na Uy theo các hình thức ngoại giáo Na Uy. Cuối thế kỷ XI, sau khi dất nước Na Uy đã Kitô hóa việc thực hiện được các nghi thức tôn giáo Na Uy đều đã bị cấm, tuy nhiên thì cho tới thế kỷ XX, các đạo luật phòng chống ngoại giáo đã bị dỡ bỏ.
Ngôn ngữ chính hiện được sử dụng ở Na Uy là gì?
Hiện nay cũng có rất nhiều ngôn ngữ được sử dụng ở Na Uy. Trong số này, tiếng Na Uy hiện chính là ngôn ngữ được người Na Uy nói nhiều nhất và cũng là một loại ngôn ngữ chính thức của đất nước. Tiếng Anh hiện cũng được sử dụng rộng rãi ở đất nước Na Uy, và hầu như tất cả mọi người ở Na Uy đều có thể nói thông thạo tiếng Anh.
Na Uy chính là quê hương của hai ngôn ngữ chính thức – tiếng Na Uy cùng tiếng Sami. Tiếng Na Uy cho đến nay là ngôn ngữ đang được hầu hết mọi người sử dụng.
Giống như là tiếng Thụy Điển, tiếng Đan Mạch và tiếng Iceland, tiếng Na Uy cũng là một ngôn ngữ gốc Đức, có nguồn gốc từ tiếng Bắc Âu Cổ. Mặc dù tiếng Na Uy là một ngôn ngữ quốc gia, tiếng Sami cũng có thể được coi là ngôn ngữ chính thức. Một số các thành phố tự trị ở các quận Finnmark và Troms sử dụng ngôn ngữ Sami cùng với tiếng NaUy.
Không có tiếng Na Uy đang được nói chuẩn và một loạt các phương ngữ hiện được sử dụng ngay cả khi phát sóng công cộng. Tiếng Na Uy được viết gần như giống hệt với tiếng Đan Mạch. Sách từ vựng đã cho hai ngôn ngữ này có thể được sử dụng để thay thế cho nhau cho hầu hết các mục đích. Tiếng Na Uy đang được viết bằng bảng chữ cái latin và có ba nguyên âm bổ sung (ø, æ, å).
Hiện nay, hai ngôn ngữ chính thức của tiếng Na Uy là: Tiếng Na Uy hiện đại và các loại tiếng Sami. Tiếng Na Uy được sử dụng phổ biến ở đất nước này, một số các thành phố tự trị như: Quận Finnmark & Trom dùng song song tiếng Sami và Na Uy.
Tiếng Na Uy đang phát triển từ ngôn ngữ vùng Scandinavia cổ. Vào đúng thời Viking (năm 800 – 1050) có sự thay đổi về phương ngữ, tiếng Bắc Âu cổ – ngôn ngữ được người di cư Na Uy mang vào trong Iceland và nhiều khu vực Bắc Đại Tây Dương lấy làm bước cơ sở để phát triển ra tiếng Na Uy bây giờ.
Vào thế kỷ 11, chữ Latinh chính du nhập vào đất nước này thay cho chữ viết cổ và một kiểu chữ Na Uy được phát triển từ đó. Song, sau đó tiếng Na Uy lại đã chịu ảnh hưởng của tiếng Đan Mạch, Hạ Đức và Thụy Điển.
Tiếng Đan Mạch có được mức độ ảnh hưởng lớn nhất với tiếng Na Uy vì trong khoảng năm 1380 – 1914, đất nước Na Uy và Đan Mạch đã được thống nhất dưới triều vua Đan Mạch.
Vì vậy, trên thực tế hiện nay không có tiếng Na Uy chuẩn, người Na Uy sử dụng rất nhiều phương ngữ ngay cả khi phát sóng công cộng. Và tiếng NaUy viết gần giống nhất so với tiếng Đan Mạch, hai loại ngôn ngữ này có thể sử dụng thay thế cho nhau tùy thuộc vào từng mục đích.
Tiếng Na Uy sẽ được kết hợp bởi hai yếu tố:
-
Bảng chữ cái Latinh.
-
3 nguyên âm được bổ sung: ø, æ, å.
Tiếng Anh và tiếng Na Uy cũng là ngôn ngữ có liên quan chặt chẽ với nhau. Một số lượng khá lớn các từ cơ bản và hàng ngày cũng khá là ‘giống nhau’.
Tiếng Na Uy
Tiếng Na Uy (norsk) chính là một ngôn ngữ thuộc nhánh phía Bắc của nhóm ngôn ngữ kiểu German trong hệ ngôn ngữ Ấn-Âu. Đây là một ngôn ngữ của người dân Na Uy, là ngôn ngữ của khoảng 4,7 triệu người sống ở Na Uy và ở các khu vực có người ở Na Uy sinh sống như tại Hoa Kỳ.
Giống như là các ngôn ngữ của vùng Scandinavia khác, tiếng Na Uy được phát triển từ một ngôn ngữ Scandinavia cổ chung. Do có nhiều thay đổi lớn hơn về phương ngữ trong thời Viking (khoảng năm 800-1050), trong tiếng Bắc Âu cổ, một loại ngôn ngữ mà dựa vào đó tiếng Na Uy hiện đại được phát triển ra đã ra đời và được người di cư Na Uy mang vào trong Iceland và nhiều khu vực Bắc Đại Tây Dương khác.
Chữ cái Latin hiện đã được du nhập để thay cho chữ viết cổ và chữ viết Na Uy một cách riêng biệt đã phát triển trong thế kỷ 11. Trong các thế kỷ sau, ngôn ngữ Na Uy chịu ảnh hưởng của tiếng Đan Mạch, tiếng Ha Đức và tiếng Thụy Điển. Ảnh hưởng của ngôn ngữ Đan Mạch lên tiếng Na Uy lớn nhất là vào trong khoảng thời gian từ 1380-1914, khi Na Uy đã được thống nhất với Đan Mạch dưới triều vua Đan Mạch.
Tiếng Đan Mạch, ngôn ngữ chính thức hiện nay của Na Uy từ năm 1397, điều này cũng đã trở thành ngôn ngữ viết của Na Uy thế kỷ 16. Tiếng Đan Mạch hiện được giới có học thức sử dụng, đặc biệt ở địa điểm thành phố còn phương ngữ Na Uy tiếp tục hiện đang được sử dụng ở nông thôn trong giới lao động và giới trung lưu. Trong thế kỷ 19, ngôn ngữ tiếng Đan Mạch đã phát triển thành được một thứ tiếng gọi là tiếng Đan Mạch-Na Uy hiện chịu ảnh hưởng nặng cấu trúc và cùng từ vựng của tiếng Đan Mạch nhưng lại theo những cách phát âm và ảnh hưởng ngữ pháp của tiếng Na Uy.
Sau này, ngôn ngữ này sẽ gọi là Riksmål và đã trở thành ngôn ngữ của Na Uy. Do dân chúng đã mong muốn một ngôn ngữ riêng, vào trong giữa thế kỷ 19, nhà ngôn ngữ học Ivar Aasen đã có thể tạo một ngôn ngữ viết quốc gia, gọi là Landsmål (ngôn ngữ của đất nước), dựa trên các phương ngữ Na Uy và hiện không bị ảnh hưởng của tiếng Đan Mạch. Nỗ lực này từ Ivar đã được công chúng ủng hộ và Landsmål đã có thể được phát triển thêm, thành một ngôn ngữ thứ cấp.
Các tiêu chuẩn đề ra bằng văn bản được gọi là Nynorsk và Bokmål. Tiếng Nynorsk (trước đây được gọi là Landsmål) được coi như là ngôn ngữ chính thức của bốn quận ở Tây Na Uy, nhưng với mức độ phổ biến của nó đang giảm dần. Mặc dù rằng việc học viết là bắt buộc đối với học sinh, nhưng cũng chỉ một phần nhỏ dân số sử dụng nó như là một phương tiện giao tiếp chính. Ngược lại, có 80 đến 90 phần trăm dân số Na Uy sử dụng Bokmål làm tiêu chuẩn viết.
Do các tính chất phức tạp của lịch sự Na Uy, bạn sẽ thấy rằng có rất ít người Na Uy nói theo cách họ viết. Một sự kết hợp phong phú của các loại phương ngữ nói tồn tại ở Na Uy. Dưới sức ép của các phong trào Landsmål, Riksmål đã trải qua cả một loạt cải cách lớn vào các năm 1907, 1917, 1938, nhấn mạnh vào trong cách nói và chính tả Na Uy.
Tên gọi của cả hai ngôn ngữ đã chính thức thay đổi: Riksmål thành Bokmål (ngôn ngữ sách vở) còn tiếng Landsmål thành Nynorsk (tiếng Na Uy mới). Hai ngôn ngữ này hiện có giá trị pháp lý ngang nhau theo luật và cũng phải được dạy ở trường học. Bokmål vẫn là loại ngôn ngữ hàng đầu và được dùng mạnh mẽ nhất ở phía đông Na Uy còn Nynorsk được dùng ở tây Na Uy.
Tiếng Sami
Sami là một ngôn ngữ thuộc hệ Uralic được người Sami bản địa sử dụng và các nơi mà loại ngôn ngữ này được nói là Na Uy, bao gồm Bắc Sami, Lule Sami, Umee Sami và Nam Sami. Mặc dù rằng các ngôn ngữ Sami đã được bảo vệ chính thức ở quốc gia Na Uy nhờ Đạo luật Sami và sự thành lập của Quốc hội Sami vào những năm 1989, hầu hết người Sami ngày nay hiện không còn coi tiếng Sami là ngôn ngữ mẹ đẻ của họ nữa.
Ngôn ngữ nhập cư và dân tộc thiểu số
Na Uy là một nơi sinh sống của những người Thụy Điển, Phần Lan, Nga và Romani (trong số rất nhiều người khác), tất cả đều nói tiếng mẹ đẻ. Đặc biệt, ngôn ngữ tiếng Romani và 6.000 người nói tiếng Tavringer Romani.
Ngôn ngữ của các Khách du lịch Na Uy, hoặc Rodi, được sử dụng bởi dân du lịch Na Uy, một nhóm về thiểu số bản địa du mục (đừng nhầm lẫn với các nhóm lang thang có di sản Romani cũng tồn tại ở trong Na Uy). Ngôn ngữ này cũng có liên liên quan đến tiếng Na Uy nhưng có cũng ảnh hưởng từ vựng tiếng Bắc Romani tiếng Đức Rotwelsch.
Kven là một loại phương ngữ của Phần Lan được một bộ phận khá nhỏ người dân ở vùng đông bắc của đất nước nói. Nó khá giống với tiếng Phần Lan Tornedalen hơn là tiếng Phần Lan Chuẩn, nhưng nếu nhìn chung chúng dễ hiểu lẫn nhau, trừ một số khá khác biệt về từ vựng.
Vì đây chính là ngoại ngữ phổ biến nhất được dạy ở trường, nên gần 90% người Na Uy cũng rất thông thạo tiếng Anh ở độ tuổi thanh thiếu niên. Na Uy chính là một trong năm quốc gia hàng đầu trong có Chỉ số thông thạo tiếng Anh của EF.
Na Uy cũng chính là nơi sinh sống của một số lượng lớn người nói ngôn ngữ tiếng Bosnia, Đan Mạch, Iran, Ba Tư, Litva, Ba Lan, Somali, Tây Ban Nha, Đức, Tagalog, Thái, Thổ Nhĩ Kỳ, Urdu và Việt Nam.
Người Na Uy nói tiếng Anh tốt hay không?
Mọi người chủ yếu sẽ nói tiếng Na Uy ở Na Uy. Tuy nhiên, mọi người thường cũng thông thạo tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai. Đây cũng là chính trường hợp của tất cả các nước Bắc Âu.
Na Uy là nơi có một trong những hệ thống giáo dục tốt nhất trên thế giới. Điều đó sẽ giúp họ luôn phù hợp trong lĩnh vực kinh doanh, du lịch và văn hóa để có thể dạy tiếng Anh cho con mình từ khi còn nhỏ.
Khá dễ dàng để có thể tương tác xã hội ở Na Uy mà không cần nói tiếng Na Uy. Phần lớn các khách du lịch nước ngoài đến Na Uy ‘sống tốt’ hơn với tiếng Anh. Người Na Uy có xu hướng nói tiếng Anh được trôi chảy và đặc biệt là trong số những người 15–55 tuổi. Trừ khi bạn là người ‘rất không may mắn’ mới gặp một người hoàn toàn sẽ không nói được tiếng Anh.
Nếu như bạn chỉ đến du lịch Na Uy trong thời gian ngắn thì bạn có thể yên tâm chọn sử dụng tiếng Anh. Nhưng nếu dự định sống hay học tập ở tại Na Uy trong một thời gian dài, mà không nỗ lực để học nói tiếng Na Uy là một ý tưởng tồi vì một số lý do sau:
- Bạn sẽ đang hạn chế nghiêm trọng khả năng tìm việc của mình; phần lớn là các vị trí có sẵn ở Na Uy có yêu cầu thông thạo tiếng Na Uy.
- Bạn sẽ có thể bị vô hiệu hóa về mặt xã hội! Chắc chắn mọi người có thể cố tình để chuyển sang tiếng Anh để bạn có thể nghe. Nhưng điều đó cũng vẫn có nghĩa là bạn sẽ bỏ lỡ tất cả các giao tiếp được không dành riêng cho bạn. Đôi khi mà cả một nhóm người Na Uy đi chơi với một người bạn nói được tiếng Anh duy nhất. Tất cả sẽ chuyển sang tiếng Anh trong cả suốt buổi tối vì lo lắng cho một người bạn đó, nhưng đó cũng có thực sự là một kỳ vọng hợp lý? Và nó có thật sự hợp lý nếu bạn đã sống ở đây trong nhiều năm mà bạn thậm chí không thèm học tiếng Na Uy?
- Bạn sẽ phụ thuộc vào những người khác để dịch cho bạn. Chẳng hạn là như khi đối mặt với thủ tục giấy tờ cần được nộp ngay bằng tiếng Na Uy.
Hy vọng với tất cả những thông tin tổng hợp trên thì bạn đọc đã hiểu hơn về đất nước này và biết được Na Uy nói tiếng gì. Chúc các bạn có thể áp dụng những kiến thức này thành công và có được cuộc sống vui vẻ ở đây.